Đội tuyển Italia, với biệt danh Azzurri, là một trong những thế lực lớn của bóng đá thế giới và châu Âu. Lịch sử của họ tại các kỳ Giải vô địch bóng đá châu Âu (Euro) là một bản hòa tấu đầy kịch tính giữa những đỉnh cao vinh quang và những vực sâu thất vọng. Hành trình của Italia qua các kỳ Euro phản ánh rõ nét bản sắc bóng đá của họ: phòng ngự chắc chắn, chiến thuật linh hoạt và những khoảnh khắc lóe sáng cá nhân, nhưng cũng không thiếu những thất bại đau đớn.
Thành công đầu tiên trên sân nhà và những năm tháng chờ đợi
Italia tham dự kỳ Euro đầu tiên vào năm 1968 và ngay lập tức gặt hái thành công vang dội khi giải đấu được tổ chức trên sân nhà. Họ vượt qua Liên Xô ở bán kết nhờ luật tung đồng xu may rủi sau khi hòa 0-0. Trong trận chung kết gặp Nam Tư, Italia hòa 1-1 ở trận đầu tiên và giành chiến thắng 2-0 trong trận đá lại sau đó hai ngày, qua đó lần đầu tiên và duy nhất (tính đến trước Euro 2020) đăng quang ngôi vô địch châu Âu. Đây là một khởi đầu không thể tuyệt vời hơn, khẳng định vị thế của Azzurri.
Hình ảnh đội tuyển Italia ăn mừng chức vô địch Euro 1968 lịch sử trên sân nhà sau thành công vang dội đầu tiên.
Tuy nhiên, sau vinh quang năm 1968, Italia trải qua một thời gian dài chờ đợi danh hiệu Euro tiếp theo. Họ không thể vượt qua vòng loại Euro 1972, 1976 và 1984. Tại Euro 1980, cũng được tổ chức tại Italia, đội chủ nhà chỉ về đích ở vị trí thứ tư. Euro 1988 chứng kiến Italia vào đến bán kết nhưng thất bại 0-2 trước Liên Xô. Những giải đấu này cho thấy sự thiếu ổn định và đôi khi là cả sự kém may mắn của đội bóng áo thiên thanh.
Những thất bại cay đắng ở ngưỡng cửa thiên đường
Bước sang thế kỷ 21, Italia thường xuyên tiến sâu tại các kỳ Euro nhưng lại liên tục gục ngã ở những thời khắc quyết định. Euro 2000 là một trong những thất bại đau đớn nhất lịch sử Azzurri. Họ tiến vào chung kết gặp đương kim vô địch thế giới Pháp. Bàn thắng của Marco Delvecchio tưởng chừng đã mang về chức vô địch, nhưng Sylvain Wiltord gỡ hòa cho Pháp ở phút bù giờ cuối cùng. Trong hiệp phụ, David Trezeguet ghi bàn thắng vàng, nhấn chìm giấc mơ của người Ý.
Khoảnh khắc thất bại đau đớn của các cầu thủ đội tuyển Italia sau trận thua Pháp ở chung kết Euro 2000.
Sau kỳ Euro 2004 và 2008 không thành công (bị loại từ vòng bảng và tứ kết), Italia trở lại mạnh mẽ tại Euro 2012 dưới sự dẫn dắt của HLV Cesare Prandelli. Họ trình diễn một lối chơi tấn công đẹp mắt, vượt qua Đức ở bán kết để một lần nữa góp mặt trong trận chung kết. Tuy nhiên, đối thủ của họ là Tây Ban Nha đang ở đỉnh cao sức mạnh. Italia đã có một trận chung kết đáng quên khi thất bại nặng nề 0-4, đánh dấu lần thứ hai liên tiếp về nhì tại Euro.
Nỗi buồn của đội tuyển Italia khi nhận huy chương bạc Á quân Euro 2012 sau thất bại nặng nề trước Tây Ban Nha.
Tại Euro 2016, dưới thời Antonio Conte, Italia dù không được đánh giá cao nhưng đã thể hiện tinh thần chiến đấu tuyệt vời, loại đương kim vô địch Tây Ban Nha ở vòng 1/8. Tuy nhiên, hành trình của họ dừng lại ở tứ kết sau thất bại trên chấm luân lưu trước Đức. Đây có thể coi là một giải đấu tương đối thành công về mặt tinh thần và lối chơi, nhưng vẫn chưa đủ để chạm tay vào vinh quang.
Sự trở lại đỉnh cao và hành trình đầy cảm xúc tại Euro 2020
Sau thất bại không thể tin nổi khi không giành được vé dự World Cup 2018, bóng đá Italia chìm trong khủng hoảng. Tuy nhiên, HLV Roberto Mancini đã đến và vực dậy đội tuyển một cách ngoạn mục. Azzurri bước vào Euro 2020 (tổ chức năm 2021 do đại dịch COVID-19) với chuỗi trận bất bại ấn tượng và một lối chơi tấn công quyến rũ, khác hẳn hình ảnh phòng ngự truyền thống.
Italia toàn thắng ở vòng bảng, vượt qua Áo và Bỉ ở các vòng đấu loại trực tiếp đầy kịch tính. Họ đánh bại Tây Ban Nha trên chấm luân lưu ở bán kết sau một trận cầu nghẹt thở. Trong trận chung kết tại Wembley đối đầu với chủ nhà Anh, Italia bị dẫn trước từ sớm nhưng đã gỡ hòa nhờ công của Leonardo Bonucci. Sau hai hiệp phụ không có thêm bàn thắng, Azzurri một lần nữa thể hiện bản lĩnh trên chấm 11m, giành chiến thắng 3-2 để lần thứ hai trong lịch sử đăng quang ngôi vô địch Euro sau 53 năm chờ đợi. Đây là đỉnh cao thành công, một sự trở lại không thể ngọt ngào hơn.
Đội tuyển Italia nâng cao cúp vô địch Euro 2020 tại Wembley, đánh dấu thành công rực rỡ sau nhiều năm chờ đợi.
Lịch sử tham dự Euro của đội tuyển Italia là một bức tranh đa sắc màu, với những thành công tột đỉnh và cả những thất bại cay đắng. Từ chức vô địch đầu tiên năm 1968, những lần về nhì đầy tiếc nuối, cho đến màn đăng quang đầy cảm xúc tại Euro 2020, Azzurri luôn mang đến những cung bậc cảm xúc mãnh liệt cho người hâm mộ. Mỗi kỳ Euro đều là một chương mới trong hành trình khẳng định vị thế của một trong những nền bóng đá vĩ đại nhất châu Âu, nơi thành công và thất bại luôn song hành, tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt của đội bóng áo thiên thanh.
